Zırvaizm podcast nedir? Zırvaizm, en çok dinlenen Türkçe podcast yayınlarından biridir. Bu podcasti en iyi podcastlerden biri yapan şey ise içten, çıplak ve asılcı bir diyalog ile toplumun, tüketicilerin ve çalışarak geçinen insanların ekonomik sıkıntılarına değinmesidir. Yazı, video veya podcastleri internet sitesinde, YouTube’da, hem Google Podcast üzerinde hem de Spotify Podcast ve daha bir çok platformda podcast önerisi olarak bulabilirsin ve sen de dostlarına tavsiye edebilirsin.
Merhaba kıymetli okuyucum nasılsın? Kıymetli zamanını bugünlerde ne yaparak harcıyorsun? Bunu gerçekten bilmek istiyorum. Çünkü merak ediyorum zaman denilen şeyin istisnasız her insan için ortak para birimi olduğunun farkında mısın? Gel seninle birlikte bakalım, zaman neden bir para birimidir?
Kısa bir süre önce “In Time” adında (Zamana Karşı) isimli bir film izledim. Aslında bu filmi taa ilk çıktığı zaman izlemiştim ancak o zamanlarda dünyayı bugün gördüğüm gibi görmediğim için film benim için distopik ve Sosyal Darwinizm konulu bir filmden ibaretti.
Sana bu filmden bahsetmenin ve bu yazıyı okuduktan sonra izlemeni önermemin sebebi, anlatacağım şeylerin birebir referanslarını filmle görebilecek olman.
Zamanını satarak hayatta kalanlar
Hızlıca başlayalım. Bu filmde ileriki bir zamanda insanlar yaşlanmayı durdurmanın yolunu bulmuş ve ölümsüzlüğü keşfetmiştir. Ancak şöyle bir pürüz vardır, insanlar 25 yaşına bastığında vücutlarına gömülü olan bir biyolojik saat çalışmaya başlar ve 3 günden geriye doğru sayar. Eğer sayaç sıfırlanır ise, kişi aniden ölür.
Ancak ve ancak eğer insanlar çalışırlarsa yevmiye olarak saat hakkı kazanır ve mesai bitiminde iş yerinden çıkarken sayaçlarına bu saatler yüklenir ki sadece bu sayede hayatta kalabilirler. Markete gidip dakika veya saat ölçeğinde alışveriş yapabilir, faturalarını kiralarını ödeyebilir. Toplu taşımaya kullanabilir, kredi borçlarını ödeyebilir. Yani bir manasıyla yaşantılarına devam edebilirler.
Şimdi burada bir virgül koyup şu soruyu soralım:
Dünya halkları olarak bizlerin o filmdeki karakterlerden ne gibi bir farkı var?
Bugüne kadar o “vakit nakittir” diyenleri çok duyduk. Sen de duydun ben de duydum. Peki bu sözü hiç derinlemesine düşündün mü?
Ben bu durumu sana çok basit bir örnekle açıklamak istiyorum. senden 100 dönüm ekilmemiş arazisi olan bir insanı düşünmeni istiyorum. bu insan arazisini ekmek istediğinde 2 tane seçeneği var. Ya kendisi kolları sıvayıp, aylarca süre boyunca her gün saatlerce çalışacak, ya da başkalarının zamanını satın alıp onları arazide istihdam edip kendi başına çalıştığı takdirde gerekmekte olan süreyi azaltarak işi daha da çabuk bitirecek.
Aslında burada gerçekleşen şey para ile zamanın satın alınması. Arazi sahibi isterse de o işçilerin yerine, çok gelişmiş bir arazi makinesi alabilir ve yine onca işçinin yapabileceği şeyi daha kısa sürede yaptırabilir. Bu durumda da aslında yine zamanı satın almak olacaktı ama bu sefer insanlardan değil o makinenin, yani üretim aracın sahibi olan patrondan satın alacaktı.
Tüm bunların yanı sıra sana mutlaka yapmış olabileceğin bir pratikten bahsedeceğim ve bu sayede anlatacağım şeyin çerçevesi zihnine iyice yerleşecek.
Düşün. Dışarıdan eve gelmişsin, karnın aç, yemek yok ve dolap boş. Çıkıp alışveriş yapman, eve dönmen ve malzemelerden bir yemek yapman neredeyse saatler sürecek. Onun yerine sen bir başkasının zamanı için ödeme yapıp (bu bir dönerci olabilir, kebapçı olabilir, pizzacı olabilir, kurye olabilir) bu gereken süreyi aslında hazır yemek söyleyerek azaltıyorsun.
Zamanı satın alarak yaşayanlar
Burada ufaktan toparlayacak olursak, senin-benim için, bizim için zaman, kendisini satarak ve bir ölçekte de satın alarak yaşayabileceğimiz bir birimin adıdır.
Aslında tam burada sana çok önemli bir ayrımdan bahsetmem gerekiyor. Bundan bahsetmez isem olmaz.
Unutma!
İçinde bulunduğumuz kapitalist düzende ister bir ürün istersen de bir hizmet üretmek için olsun, başkalarının zamanını üretim yaptırmak için satın alan kişilere kapitalistler yani işverenler diyoruz.
Peki bunu bilmek neden önemli?
İşte geldik zurnanın zort dediği yere. Şimdi. Bu kısımda sana muhtemelen kimsenin bu şekilde anlatmadığı bir durumdan bahsedeceğim. Senden çok dikkatlice okumanı istiyorum. Eğer zaman bizim için sınırlı ve harcandığında geri dönüşü olmayan bir kaynak ise, onu satın alan kapitalistleri için de bir ürün ise, bu kapitalist düzende piyasa şartları gereği yaşayan insan sayısı – yaşanacak ömür süresi çoğalıyorsa – nüfus artıyorsa – bu ne anlama gelir?
Hemen cevabını veriyorum. Zaman denilen şeyin yani tek ve yegane yaşam kaynağımızın, ömrümüzün kıymetinin ucuzladığı anlamına gelir.
Bak burası çok ama çok önemli. Yine tekrar ediyorum. İnsan nüfusunun artması, dolaşıma girecek zamanın artması ve bol bulunur zamanı satın almak isteyen kapitalistler için bizim zamanımızın, yaşamımızın. ömrümüzün ucuzlaması anlamına geliyor. İnsan hayatının ucuzlaması anlamına geliyor.
Kan emicilik
Aslında bu o kadar dramatik ve herkesin mutlaka ama mutlaka bilmesi gereken bir gerçek ki, insanlık olarak kapitalizm deneyinden geçtiğimiz bu ortalama 300 yıllık sürecin tamamı ile özeti bu. Endüstri devrimi, daha fazla çalışana ihtiyaç duyulması, kadınların da emek piyasasına girip vaktini satmaya başlaması, üremenin, üreme oranlarının artması, nüfusun artması…
Tarihe şöyle bir baktığın zaman aslında topluma tümüyle ekonomik unsurların şeklini ve yönünü verdiğini sen de gözlemleyebilirsiniz. İçinde yaşadığım topluma bak, az ve mutlu bir insan topluluğunun zamanını satmak zorunda olmadan başkalarının zamanını-hayatlarını satın alarak geçindiğini ve onların yaşamlarını emdiğini göreceksin.
Kan emici olmadığınız sürece kapitalist bir sistemi işletemezsiniz; Kapitalist olmak için başkasının kanını emmeniz gerekir. Bana bir kapitalist gösterin, size bir kan emici göstereyim. Kapitalist olacaksa, kan emiciden başka bir şey olamaz.
Malcolm X
Aslında insanlar temelde tam da bu eksende Özgür olanlar ve Köleler olarak ikiye ayrılır. Yani zamanını satmak zorunda olanlar ve olmayanlar olarak ikiye ayrılabilir.
Geliyoruz yazının sonlarına. Seninle beraber ufak bir matematik yapıp durumun vahametini ortaya çıkaralım.
Sömürü ve adaletsizliğin matematiği
Gün 24 saat. En iyi ihtimalle bunun 8 saatini çalışarak, 8 saatini uyuyarak, 8 saatini ise sosyal hayatın için harcayacağını varsayıyorum. Ortalama 70 sene yaşayacağını düşünecek olursak çalışmaya 20 yaşında başladığını farz ediyorum. Bu geriye kalan 50 yıllık sürenin ortalama 16 yılını uyuyacaksın. Bu da yaşamak ve çalışmak için geride kalan 33 yıl demek. Lakin yine unutma ki bu 33 yılın yarısını yani 16 yılını satmalısın ki kalan 16 yılda barınıp, karnını doyurabilip bir takım ihtiyaçlarını giderebilesin, yani hayatta kalabilesin.
Günde 8 saatten fazla çalıştığın zaman o fazla çalıştığın her dakikanın yaşayabilmen için sana kalan 16 yıldan eksileceğini unutma.
Misal. Farz edelim ki bir Amerikalısın ve sözde kapitalizmin en iyi işlediği ülkelerden birinde yani ABD’de yaşıyorsun. Unutma ne demiştik? Çalışmak için 16 yılın var. Yıl başına 8760 saatten toplamda 16 yıl için 140.160 saat yapar.
Bundan tam 16 yıl öncesinde, 2005 yılında 20 yaşına basıp çalışmaya başladığını farz edersek, ve işvereninin bugünün asgari ücreti olan $7.5 doları sana ücret yolarak vermiş olsa ve bu paranın tek zerresine dahi dokunmamış olsan şimdi $1.051.200 birikmiş paran olurdu.
Bu rakam sana çok büyük, harikulade, leziz geliyor olabilir ama unutma aldığım ücretin zerresine dahi dokunmamış olman lazım ki bu ücreti biriktirebilesin.
Bir de mevzu ya öbür taraftan, kapitalistlerin gözünden bakalım. Matematik ve kurallar toplumun az ve mutlu bir kesimi için nedense bundan çok çok farklı işliyor.
Jeff Bezos saniyede ne kadar kazanıyor
Bizim şanslı çocuğumuz Jeff Bezos‘u örnek alalım. Bu adam saniyede $2.489 , dakikada $149.353 , saatte $8.961.187 , haftada $1.509.615.384 , yılda $78.500.000.000 elde ediyor.
Jeff Bezos saniyede ne kadar kazanıyor sorusunun yanıtını detaylıca “Tırnaklarımla Geldim Masalı” isimli yazımda anlattım.
Kısaca senin 16 yıl boyunca yemeden içmeden biriktirebileceğini, bu adam sadece 7 dakikada elde ediyor. 7 dakika!
16 yıl nerede, 7 dakika nerede…
İsterse bir haftada elde ediyor olsun. Fark etmez. Ortada kocaman bir uçurum var.
Ben şunu soruyorum. Bu adam ne yapıyor? 7 dakikada senin 16 yıl boyunca çalışacağın verimlilikte mi çalışıyor? 7 dakikaya 16 yıllık emeği mi sıkıştırıyor? Hayır! Tam aksine hiçbir şey yaptığı yok!
Tam aksine kendisine zamanını satmak zorunda olan işçilere sömürü yoluyla vermesi gerekeni vermediği için servetine servet katabiliyor. İşte komik olan, acınası olan ve sorgulanması gereken şey de tam da bu.
Burada bir parantez açayım. Eğer ne kadarlık bir maaş karşılığında olursa olsun zamanını, hayatını satarak geçiniyorsan üzgünüm ama dinleyicim sen de aynen benim olduğum gibi bir kölesin ve senin hayatını satın alanlar o hayattan bir servet yaratıp çalıntı hayatlar yaşıyorlar.
İşte bu durumun en basit özeti bu. Üstelik başka bir dünya ve hep birlikte kurtuluş mümkünken.
İlk Yorumu Siz Yapın